Jaki dysk SSD wybrać?

Choć dyski HDD nadal posiadają przewagę w postaci lepszego stosunku pojemności do ceny, to jednak niekwestionowane zalety SSD (porównanie obu rodzajów urządzeń można znaleźć tutaj) pozwalają im stopniowo przejmować role pełnione dotąd przez tradycyjne magnetyczne dyski twarde. Ze względu na swoje cechy wynikające z zastosowanej technologii oraz wspomniany stosunek pojemności do ceny, SSD są chętnie wykorzystywane jako dyski systemowe. Nie znaczy to oczywiście, że nie mogą służyć w roli magazynów danych. Na co zatem należy zwrócić uwagę decydując się na zakup laptopa z dyskiem SSD lub modernizując swój stary komputer? Poniżej garść informacji na temat tego rodzaju pamięci.

Dyski SSD mogą różnić się formatem (wielkość, kształt) oraz złączami, a co za tym idzie osiągami (prędkość transferu). Dyski tego rodzaju różnicują oczywiście także wielkości przestrzeni magazynowej (nawet do 4 TB z perspektywą dalszego wzrostu) oraz typem wykorzystanej do budowy dysku pamięci NAND Flash.

Fizyczny rozmiar dysku

Obecnie dominujące są dwa rodzaje dysków typu SSD: 2,5-calowe urządzenia z interfejsem SATA III, oraz kości podłączane za pośrednictwem M.2. Niekiedy spotkać można także modele 3,5-calowe przeznaczone do komputerów stacjonarnych oraz 1,8 cala wykorzystywane przez Apple.

Dyski SSD M.2 posiadają zupełnie inny wygląd niż 2,5-calowe konstrukcje zamknięte w obudowie zbliżonej do tradycyjnych HDD. M.2 są mniejsze i wyglądem bliższe modułom pamięci operacyjnej, co daje możliwość ich instalacji w ultracienkich laptopach, ale przede wszystkim pozostawia wolne złącze SATA, które można wykorzystać do podpięcia dysku HDD w roli magazynu plików. Dyski M.2 występują w wielu różnych formatach, które umożliwiają ich odpowiednie dopasowanie do płyty głównej - kupując taki dysk należy zwrócić uwagę czy będzie on pasował do danego komputera. Należy zaznaczyć, iż większość płyt dysponuje odpowiednim standardem złącza (2280) pozwalającym na podpięcie M.2 w rozmiarze 22x80 mm. Taki rodzaj dysku instalowany jest bezpośrednio w gnieździe płyty głównej nie wymagając dodatkowego okablowania.

Prędkość transferu i standard przesyłu informacji

Prędkość przesyłu danych jest chyba najmocniejszą stroną tego rodzaju pamięci w porównaniu do tradycyjnych modeli HDD.

2,5-calowe konstrukcje SSD występują w standardzie SATA III. Pod nazwą “SATA” kryje się zarówno standard złącza, jak i sposób przesyłu danych. Wspomniany SATA III zapewnia prędkość przesyłu informacji z górną granicą 6 Gb/s, jednak należy zdawać sobie sprawę iż rzeczywista prędkość transferu zależy również od możliwości płyty głównej komputera. Szybkość zapisu związana jest także z wielkością bufora - starsze i tańsze konstrukcje wyposażone mogą być w niewielki bufor, co znacznie obniża wydajność urządzenia.

Dyski M.2 mogą wystepować w wersji wykorzystującej interfejs PCI-Express (duża szybkość - do 32 Gb/s) oraz standard SATA (wydajność na poziomie konstrukcji SATA III). Należy zaznaczyć, iż 2,5-calowe modele z magistralą SATA III stanowią już wystarczająco szybką alternatywą dla komputerów wykorzystywanych do tradycyjnych, typowych zastosowań. Przy wyborze urządzenia należy zatem zwrócić uwagę na informację dotyczącą gwarantowanej przez producenta prędkość transferu (zapis/odczyt). Wyższa wartość zapewnia lepszą wydajność dysku i komfort pracy z komputerem.

Pojemność dysków SSD

Dyski SSD występują w wielu różnych rozmiarach przestrzeni magazynowej: od 128 GB do 4 TB. Modele o najwyższych pojemnościach nie należą jednak do najpopularniejszych i posiadają odpowiednio wysoką cenę.

Rodzaje pamięci NAND Flash

Dyski SSD mogą wykorzystywać trzy podstawowe rodzaje pamięci NAND Flash – MLC, TLC i SLC.

• SLC (Single Level Cell) jest najbardziej niezawodnym sposobem - wystąpienie błędu jest tutaj obarczone najmniejszym prawdopodobieństwem. SLC charakteryzują się jednym bitem informacji przypadającym na każdą komórkę pamięci. System taki ma jednak swoją wadę w postaci wysokiej ceny.
• TLC (Triple Level Cell) jest najczęściej spotykanym rozwiązaniem w najtańszych dyskach SSD. Dzięki tej technologii w jednej komórce pamięci przechowywane są trzy bity informacji. Jest to jednak najbardziej nietrwały (komórki pamięci NAND wykonane w tej technologii są w stanie zrealizować ok. 500–3000 cykli kasowania i zapisu) sposób magazynowania danych. Dyski budowane w oparciu o tę technologię są najwolniejsze i bywają najbardziej zawodne.
• MLC (Multi-Level Cell) stanowią swoisty kompromis pomiędzy niezawodnością, ceną i trwałością. Komórki pamięci wykonane w technologii MLC pozwalają na przechowywanie dwóch bitów danych, a ich parametry lokują je pomiędzy wspomnianymi wyżej rozwiązaniami. W przypadku nieograniczonego budżetu, z powodów wyżej wymienionych, warto decydować się na zakup dysków SLC. Jednak znakomitym rozwiązaniem będą także konstrukcje MLC. Zapewniają one wysoką niezawodność oraz szybkość transferu danych przy stosunkowo niewysokiej cenie.

Cykl zapisu i odczytu

Komórki pamięci NAND Flash, w oparciu o które budowane są dyski SSD, mają ograniczoną liczbę cykli zapisu informacji, inaczej mówiąc, zużywają się. Po osiągnięciu limitu możliwy jest jedynie odczyt zapisanych w ostatnim cyklu danych. Najbardziej trwałe, jak już wspomniano, są pamięci wykonane w technologii SLC - 100 000 cykli, jednak są to dosyć kosztowne konstrukcje i w większości przypadków mogą być dostępne jedynie dla użytkowników instytucjonalnych.

V-NAND/3D NAND

Komórki pamięci dysku SSD mogą znajdować się w jednej płaszczyźnie lub być poukładane warstwami, zwiększając pojemność pamięci. Technologie 3D NAND doprowadziły do jednoczesnego obniżenia kosztów dysków SSD i znaczącego wzrostu ich pojemności, co znacznie upowszechniło ten rodzaj magazynowania danych.

Cena

Cena dysku SSD będzie zatem wypadkową aktualnego kosztu zastosowanej kości pamięci NAND Flash (technologia wykonania), pojemności oferowanej przestrzeni dyskowej, rodzaju wykorzystanego interfejsu (SATA III/M.2 PCI-E), ale także marki danego urządzenia.

Planując zakup dysku SSD można posiłkować się przedstawionymi wyżej uwagami, można także prześledzić aktualne rankingi sporządzane przez użytkowników i specjalistyczne portale internetowe wskazujące na konkretne, w danej chwili wyróżniające się modele urządzeń.