Konsekwencje planowanego postarzania produktów

Wiemy już, że istnieje zjawisko nazywane zaplanowanym skracaniem życia produktu lub inaczej planowanym postarzaniem produktu. Polega ono na świadomym i celowym skróceniu bezawaryjnej pracy urządzenia przez producenta. Może być to zrealizowane poprzez kreowanie nowej mody, czy utrudnienia w naprawie. Częstsza wymiana urządzeń na nowe, oznacza produkcję dodatkowych wyrobów, zamiast ulepszaniu obecnych. Skutkiem tego jest wielokrotnie większa eksploatacja surowców, ponieważ cały produkt trzeba wytworzyć od nowa. Działania polegające na skracaniu żywotności produktów mogą mieć zdecydowanie negatywne konsekwencje na kilku płaszczyznach.

WYCZERPANIE ZŁÓŻ NATURALNYCH

Każda produkcja wymaga ogromnych nakładów wody i energii, aby mogła funkcjonować. Oprócz tego, niezbędny jest również materiał, z którego zostanie wykonany produkt. Te materiały, to między innymi tworzywa sztuczne, metale, surowce naturalne takie jak drewno, srebro, złoto czy cyna. Wydobycie surowców energetycznych zasilających produkcje utrzymuje się na bardzo wysokich poziomach i już teraz poszukiwane są alternatywne źródła energii, różne od ropy naftowej i węgla. Wydobycie metali szlachetnych i innych minerałów potrzebnych do produkcji elektroniki również stoi pod znakiem zapytania w perspektywie najbliższych dziesięcioleci. Taka wizja składnia nas do zachowań proekologicznych, a technologie planowanego postarzania zdecydowanie działają wbrew im.

PROBLEM ODPADÓW

Jeżeli konsumenci wymieniają produkty szybciej niż byłoby to konieczne, to stare przedmioty lądują w koszu zupełnie niepotrzebnie. Szacuje się, że rocznie w samej Polsce wyrzuca się około 400 000 ton elektrośmieci. Takie ilości w skali globalnej sprawiają ogromny problem ze składowaniem i utylizacją zużytego sprzętu. Jest on nieodpowiednio przechowywany i usuwany, co prowadzi do zanieczyszczania środowisko.

Oprócz urządzeń elektrycznych, pod wpływem technologii skracania życia produktów jest również branża modowa i motoryzacyjna. Nietrafione zakupy ubraniowe, czy po prostu stroje „niemodne”, z  łatwością są wyrzucane na śmietnik. W dużej mierze składają się one jednak z tworzyw sztucznych, które są bardzo nie ekologiczne. W ostatnim czasie jednak zyskuje na popularności rynek wtórny ubrań, dzięki któremu zmniejsza się liczba odpadów odzieżowych i kreuje nowa moda na zakupy z drugiej ręki. Rozwijają się sklepy typu secondhand, a także platformy umożliwiające sprzedaż lub wymianę ubrań używanych.

Sytuacja wygląda podobnie w branży motoryzacyjnej. Cykliczne premiery nowych modeli zachęcają do wymiany dobrych samochodów na nowe. Na szczęście jednak rynek wtórny w tej branży jest bardzo dobrze rozwinięty. Nie mniej jednak, utylizacja samochodów starych czy po wypadkach stanowi bardzo duże wyzwanie.

BRAK MOŻLIWOŚCI RECYKLINGU

Innym problemem, przed którym stajemy, jest trudność recyklingu elektroniki. Złożona budowa urządzeń elektronicznych wymaga wykorzystania wielu rodzajów materiałów. Niestety, z tego powodu recykling jest bardzo utrudniony, bądź niemożliwy. Planowane postarzanie produktów doprowadza do niepotrzebnej produkcji przedmiotów, których często nie da się poddać recyklingowi, bo byłoby to zbyt kosztowne i energochłonne. Jeżeli nie da się odzyskać żadnego materiału, to do kolejnej produkcji znów trzeba będzie go wydobyć.

WSPIERANIE KONSUMPCYJNEGO STYLU ŻYCIA

Inną negatywną konsekwencją, tym razem na płaszczyźnie społecznej, jest wspieranie konsumpcyjnego stylu życia, poprzez planowane postarzanie produktów. Klienci zachęcani, lub zmuszeni do kolejnych zakupów, decydują się na przedmioty, których wcale nie potrzebują lub nie potrzebowaliby, gdyby nie sabotaż przedsiębiorstw. Niejednokrotnie jest to powiązane z zadłużaniem się w postaci kredytów, czy limitu na karcie kredytowej. Taki tryb życia i brak planowania nie pozwala budować bezpieczeństwa finansowego i zwiększyć poziomu szczęścia, które w czasach kryzysu jest nieocenione.

Jak widać, konsekwencje skracania życia produktów występują zarówno na płaszczyźnie ekologicznej, jak i społecznej. Największą groźbą jest to, że skutki obecnie podejmowanych działań w sferze produkcji i racjonalnego gospodarowania zasobami, będą ujawniały się dopiero za kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt lat. Z tego względu ciężko jest teraz podjąć działania poprawne, kosztem natychmiastowej gratyfikacji w postaci nowego przedmiotu, czy jak w przypadku firm, niespadającego dochodu.

Wiktoria