Ekspres kolbowy, kapsułkowy, automatyczny - jaki ekspres do kawy wybrać?

Na rynku dostępnych jest kilka rodzajów ekspresów. Najbardziej podstawowa klasyfikacja dzieli urządzenia tego typu na ekspresy przelewowe oraz ciśnieniowe. Wśród ciśnieniowych popularnością cieszą się ekspresy automatyczne, kolbowe, kapsułkowe i kawiarki. Istnieją także urządzenia hybrydowe łączące cech ekspresów ciśnieniowych oraz przelewowych. Wszystkie wymienione ekspresy różnią się sposobem przygotowania kawy, a więc wykorzystaną technologią.

Ekspresy przelewowe

To w zasadzie najprostsze ekspresy - gorąca woda przelewana jest przez zmieloną wcześniej kawę, pozostawiając fusy na specjalnym filtrze. Ekspres taki zbudowany jest z pojemników na kawę i na wodę, filtra, dzbanka oraz płyty grzewczej utrzymującej odpowiednią temperaturę zaparzonej kawy. Wśród zalet tego rodzaju ekspresów należy wymienić możliwość jednorazowego zaparzania większej ilości napoju.

Wśród wad znajduje się niezbyt wysoka jakość kawy i brak jakichkolwiek funkcji dodatkowych umożliwiających np. przygotowanie kawy z mlekiem. Ekspresy takie są na ogół tanie, choć znajdują się wśród nich urządzenia posiadające wysoką jakość i renomę, co pociąga za sobą odpowiedni wzrost ceny (Moccamaster).

Kawiarka

Kawiarka jest najprostszym ekspresem ciśnieniowym. Niewielkie ciśnienie wytwarzane jest dzięki gotowanej wodzie w szczelnie zamkniętym pojemniku urządzenia. Para wodna przetłacza wrzątek przez zmieloną kawę magazynując napój w dzbanku. Przygotowanie kawy w tego rodzaju ekspresie jest dosyć czasochłonne. Wymaga także stosownego mycia po każdym procesie parzenia. Niski koszt zakupu urządzenia oraz wysoka bezawaryjność należą do zalet kawiarek niskociśnieniowych.

Ekspres kapsułkowy

Ekspresy kapsułkowe to rodzaj ekspresów ciśnieniowych. Ich obsługa i czynności konserwacyjne należą do stosunkowo prostych. Zaletą jest tu także różnorodność produkowanych rodzajów napojów kawowych. Do przygotowania kawy służą w tym przypadku odpowiednie kapsułki instalowane w specjalnych uchwytach. Wybierając model ekspresu należy zwrócić uwagę na oferowane przez niego ciśnienie (na ogół w granicach 15 – 19 barów) - im wyższy parametr tym bardziej aromatyczna kawa. Ekspresy takie mogą mieć różnego rodzaju funkcje dodatkowe związane z parzeniem (regulacja mocy, ilości napoju), a także czynnościami konserwacyjnymi (czyszczenie, odkamienianie), które będą oczywiście wpływać na cenę urządzenia.

Wśród wad ekspresów kapsułkowych należy wymienić stosunkowo wysoką cenę kapsułki i uzależnienie od asortymentu danego producenta - inne kapsułki po prostu nie będą pasować. Niektórzy narzekają również na znacznie gorszy smak parzonej kawy w porównaniu do modeli automatycznych czy kolbowych.

Ekspresy kolbowe

Ekspresy kolbowe produkowane są w wersjach kawiarnianych (profesjonalnych) i domowych. Wszystkie modele tego typu wykorzystują kawę mieloną lub specjalnie przygotowane tabletki kawowe (jakość kawy parzonej z ich użyciem może być jednak gorsza). Podstawowym elementem ekspresu tego rodzaju jest kolba z sitkiem, na które wsypuje się kawę. Bardzo ważne jest w tym przypadku odpowiednie jej sprasowanie - gwarantuje to właściwą jakość parzonego napoju. Urządzenia te na ogół wyposażone są w dyszę spieniającą mleko, co umożliwia właściwe przygotowanie kaw białych. Za odpowiednie ciśnienie i temperaturę wody odpowiadają bojlery. Domowe ekspresy kolbowe nie są ekstremalnie drogie, jeśli jednak wybór padnie na nieco solidniejsze konstrukcje (Lelit, Cime, Graef, Nuova Simonelli) należy liczyć się z wydatkiem rzędu kilku tysięcy złotych. Niestety utrzymanie ekspresów kolbowych w odpowiedniej czystości jest dosyć pracochłonne, co można zaliczyć do wad tego rodzaju konstrukcji.

Ekspresy automatyczne

Ekspresy automatyczne to chyba najpopularniejszy obecnie rodzaj urządzeń do parzenia kawy. Są to w większości bardzo zaawansowane technologicznie konstrukcje. Na ogół jednak producenci dbają aby ich obsługa była intuicyjna i niezbyt skomplikowana. Na wyposażeniu tego rodzaju ekspresów znajduje się zazwyczaj mnóstwo funkcji umożliwiających przygotowanie ulubionej kawy, systemy spieniające mleko, automatyczne programy czyszczące, specjalne filtry gwarantujące odpowiednią jakość wody.

Ich zaletami są:

• łatwość przygotowania napoju (ekrany dotykowe lub pojedyncze przyciski odpowiedzialne za uruchomienie całego skomplikowanego procesu parzenia) oraz
• posiadanie młynka świeżo mielącego ziarna kawy, co wpływa na odpowiednio wysoką jakość parzenia.

Producenci podkreślają także ich

• oszczędność energetyczną (np. tryb “Energy-Saving Mode” czy „Zero-Energy Switch“),
• efektowny dizajn i
• możliwość zabudowy odpowiednich modeli.

Wśród wad można wymienić

• wysoką cenę niektórych modeli (zależną od wykorzystanych materiałów, ilości funkcji, rodzaju młynka, metody spieniającej mleko, rodzaju panelu sterującego, adresata) oraz
• konieczność cyklicznej obsługi konserwacyjnej (mycie, czyszczenie, usuwanie kamienia, stosowanie odpowiednich środków chemicznych przeznaczonych dla danego urządzenia). Czynności te są jednak na ogół wspomagane odpowiednimi programami, przez co ich uciążliwość jest minimalizowana. Sporo modeli posiada funkcję automatycznego czyszczenia, usuwania kamienia, a także płukania instalacji po każdym procesie parzenia. Odpowiednie tryby uruchamiane są na ogół jednym przyciskiem.

Istotnym elementem ekspresu automatycznego jest system spieniający mleko. Istnieje tutaj kilka rodzajów obwodów spieniających:

1. System mechaniczny - metalowa dysza wytwarzająca parę, zanurzona w dzbanku z mlekiem.
2. System Cappuccinatore - mleko zasysane jest przez rurkę bezpośrednio z pojemnika, następnie jest podgrzewane i spieniane. W tym przypadku istnieją dwa warianty obwodu: tańszy, z oddzielną wylewką i droższy, z jedną wylewką dla kawy i mleka.
3. System z wbudowanym pojemnikiem na mleko - w tym wariancie ekspres sam pobiera, podgrzewa i spienia odpowiednią ilość mleka, ograniczając rolę użytkownika do uzupełnienia mleka w pojemniku.

Większość automatycznych ekspresów posiada możliwość ustawienia preferowanych parametrów parzenia: stopnia oraz ilości mielonych ziaren, temperatury wody i objętości napoju. Funkcja Memo pozwala na ich zaprogramowanie i wywołanie jednym przyciskiem.

Wyższej klasy ekspresy automatyczne posiadają funkcję podwójnego mielenia i parzenia kawy, uzyskując w ten sposób wyjątkowo intensywny i mocny smak („AromaDouble Shot“, czy „Aroma Boost“).

Ekspresy automatyczne produkowane są zarówno w wersjach domowych, jak i profesjonalnych, przeznaczonych do bardziej ekstensywnego wykorzystania w biurach, hotelach, punktach gastronomii. W tym drugim przypadku są to konstrukcje większe, wydajniejsze, posiadające na wyposażeniu chłodziarki do mleka, czy podgrzewacze filiżanek, często także występujące z możliwością podłączenia zewnętrznego źródła wody.